Công ty luật Dragon – Khó khăn của luật sư trong giai đoạn xét xử tại tòa án không phải là vấn đề mới mà chủ yếu xoay quanh những bất cập giữa quy định của pháp luật và thực tiễn của việc điều tra, xét xử tại tòa án. Tuy nhiên, để tháo nút thắt này không phải là chuyện một sớm một chiều.
Luật sư phải trình cả hóa đơn thù lao
Theo luật sư (LS) Phan Trung Hoài – Chủ nhiệm Ủy ban Bảo vệ quyền lợi Ls, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, thực tế về sự tham gia tố tụng của người bào chữa trong giai đoạn xét xử tại tòa án các cấp có nhiều vướng mắc. Thí dụ như Tòa án thường yêu cầu đích thân bị cáo phải có đơn yêu cầu nhờ luật sư mà không chấp nhận việc người thân thích của những người nói trên nhờ luật sư. Hiện tượng đòi hỏi các loại giấy tờ không nằm trong quy định của pháp luật như hợp đồng dịch vụ pháp lý, chứng chỉ hành nghề, hóa đơn thù lao LS vẫn còn.
Theo khoản 3 điều 56 Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS), một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều bị cáo trong cùng một vụ án nếu quyền và lợi ích của họ không đối lập nhau. Tuy nhiên, trong thực tiễn việc xác định quyền và nghĩa vụ của họ không đối lập nhau thường không rõ ràng, dẫn đến trường hợp LS buộc phải hoặc từ chối tham gia bào chữa.
Luật sư thường không được tòa án thông báo về quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung, thậm chí có trường hợp quyết định nói trên còn đóng dấu “mật”. LS Phan Trung Hoài đưa ra thí dụ trong vụ án Nguyễn Gia Thiều xảy ra tại công ty Đông Nam xét xử năm 2005. Thẩm phán được phân công thụ lý vụ án này đã ban hành quyết định trả lại hồ sơ điều tra bổ sung nhưng đóng dấu mật và không thông báo cho LS biết. Và điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của bị cáo cũng như người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
Tuy BLTTHS có quy định người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự hoặc đại diện hợp pháp của những người đó được xem biên bản phiên tòa, có quyền yêu cầu ghi những sửa đổi, bổ sung vào biên bản phiên tòa và ký xác nhận. Tuy nhiên, thực tế việc xem xét và thực hiện quyền này gặp nhiều trở ngại do chất lượng bút ký phiên tòa còn thấp, yêu cầu sửa đổi, bổ sung ý kiến của người bào chữa ít khi được chấp nhận.
Ông Tưởng Duy Lượng – Phó Chánh án TANDTC, có ba nguyên nhân, vướng mắc của LS trong tham gia tố tụng, trong đó có giai đoạn xét xử, gắn liền với trách nhiệm của cả hai phía Tòa án – LS nên cần cả hai bên xử lý. Tòa án phải quán triệt đội ngũ tư pháp thực hiện đúng quy định pháp luật trong quá trình hoạt động. Hiện có ít thẩm phán thể hiện quan điểm của các bên trong bản án, chủ yếu thể hiện quan điểm của mình là chính. Đây là thiếu sót của đội ngũ thẩm phán. Đối với LS, có một số qui định chưa hợp lý thì vẫn phải tôn trọng để không có độ “vênh” giữa TA-LS trong qui đinh pháp luật, dẫn đến quan điểm “Tòa án gây khó cho LS”.
Tòa án muốn có luật hướng dẫn cụ thể từ thủ tục hành chính?
LS.Nguyễn Thị Minh Châu, người đã tranh tụng ở nhiều tỉnh cho hay mỗi tỉnh có quy định khác nhau nên cần có văn bản để thống nhất trong quan hệ làm việc của Tòa án và LS.
Thí dụ như Tòa án Hà Nội chưa bao giờ chuyển cho LS quyết định đưa vụ án ra xét xử, thậm chí cả giấy triệu tập tham gia phiên tòa (giống như không mời LS tham gia), thông báo kháng cáo, kháng nghị…Tòa án ở Quảng Ninh lại không cho LS vào trước khi thẩm tra tư cách, phải đợi bị cáo có đồng ý mới cho LS vào, điều này hạn chế quyền của LS được tiếp xúc với bị cáo tại phiên tòa.
Bà Đào Thị Nga, Phó Chánh Tòa Tòa phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội cũng nhận định, chưa có quy định cụ thể trong BLTTHS về các thủ tục để LS khi liên hệ với tòa án để có thông tin về vụ án mà mình tham gia, cần phải thực hiện những thủ tục gì? Nộp các loại giấy tờ gì, cho ai, bộ phận nào và LS có phải trực tiếp đến Tòa hay không? Thủ tục cấp Giấy chứng nhận cho LS tham gia tố tụng còn nhiều quy định khác nhau dẫn đến việc không thống nhất khi áp dụng đối với tòa án và khi tác nghiệp với LS. LS khi đến tòa làm thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận tham gia tố tụng cần phải nộp các loại giấy tờ theo quy định thì các loại giấy tờ là bản phô to hay phải có công chứng, chứng thực.
Về việc cho LS sao chụp các tài liệu trong vụ án, bà Nga cũng thừa nhận hiện nay trong các văn bản pháp luật chưa có quy định thống nhất ai là người có quyền quyết định, thư ký hay thẩm phán được phân công làm chủ tọa phiên tòa. Hoặc ở giai đoạn vụ án chưa được phân công thẩm phán giải quyết thì ai là người có quyền quyết định LS sao chụp tài liệu. Đại diện của ngành Tòa án cho rằng, cần phải hướng dẫn một cách thống nhất từ văn bản để cơ quan tố tụng áp dụng trên thực tế.
Người bào chữa không được từ chối bào chữa cho bị cáo mà mình đã đảm nhận bào chữa, nếu không có lý do chính đáng. Tuy nhiên pháp luật chưa xác định rõ thế nào là có lý do chính đáng. Do đó, bên cạnh các LS chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật, nhiều LS lợi dụng điều này để hoãn phiên tòa. Có trường hợp LS viết đơn xin hoãn vì ốm chỉ bằng một tờ giấy viết tay không có xác nhận của cơ quan y tế có thẩm quyền hoặc xin hoãn phiên tòa chỉ bằng cuộc điện thoại. Có trường hợp gần đến ngày xét xử LS mới đến làm thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận người bào chữa nhưng sau đó gửi đơn xin hõan phiên tòa vì lý do chưa kịp nghiên cứu hồ sơ.
Có thể thấy, sự bất cập trong quy định của pháp luật khiến cho nhiều LS và cán bộ Tòa án chưa tìm được tiếng nói chung mặc dù cả hai bên đều nỗ lực để bảo vệ công lý, bảo vệ tính nghiêm minh của pháp luật. LS Nguyễn Minh Tâm- Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Luật sư Việt Nam nhận định, chúng ta cần nuôi dưỡng niềm tin vào cải cách tư pháp dù còn có những bất cập, LS và các cơ quan tham gia tiến hành tố tụng cần cùng nhau để đến tận cùng của sự thật khách quan để dù thắng hay thua cũng “tâm phục khẩu phục”.
HƯƠNG NGUYÊN (NDDT)
Văn phòng luật sư Hà Nội
ĐOÀN LUẬT SƯ HÀ NỘI
CÔNG TY LUẬT DRAGON
Giám đốc - Thạc sĩ Luật sư: Nguyễn Minh Long Công ty luật chuyên:Hình sự - Thu hồi nợ - Doanh nghiệp – Đất Đai – Trọng tài thương mại – Hôn nhân và Gia đình.
Văn phòng luật sư quận Cầu Giấy: Phòng 6 tầng 14 tòa nhà VIMECO đường Phạm Hùng, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội.
Văn phòng luật sư quận Long Biên: Số 24 ngõ 29 Phố Trạm, Phường Long Biên, Quận Long Biên, Hà Nội
Điện thoại: 1900 599 979 / 098.301.9109
Email: dragonlawfirm@gmail.com
Hệ thống Website:
www.vanphongluatsu.com.vn
www.congtyluatdragon.com
www.luatsubaochua.vn
www.dragonlaw.vn
#luatsubaochua #luatsutranhtung #luatsuhinhsu #luatsudatdai
