Lỗi vô ý là lỗi trong trường hợp, chủ thể khi quyết định thực hiện hành vi không ý thức được hành vi đó sẽ là hành vi có tính chất phạm tội nhưng có đủ điều kiện ý thức được. Bài viết phân tích, làm sáng tỏ các vấn đề liên quan đến lỗi vô ý, cụ thể:
1. Khái niệm lỗi vô ý
Lỗi vô ý là lỗi trong trường hợp, chủ thể khi quyết định thực hiện hành vi không ý thức được hành vi đó sẽ là hành vi có tính chất phạm tội nhưng có đủ điều kiện ý thức được.Lỗi vô ý là một trong hai loại lỗi theo Luật hình sự Việt Nam. Trong đó, lỗi vô ý có tính nguy hiểm thấp hơn. Loại lỗi này đòi hỏi các dấu hiệu: Hành vi khách quan mà chủ thể đã thực hiện là hành vi có tính chất phạm tội (hành vi có các dấu hiệu khách quan mà cấu thành tội phạm đòi hỏi); Chủ thể đã lựa chọn hành vi này do không ý thức được tính chất phạm tội của nó;
Chủ thể có đủ điều kiện ý thức được tính chất phạm tội của hành vi lựa chọn cũng như có đủ điều kiện lựa chọn hành vi khác không nguy hiểm cho xã hội.
2. Phân loại lỗi vô ý
Căn cứ vào lí do của việc chủ thể không ý thức được hành vi thực hiện sẽ là hành vi gây thiệt hại có tính chất phạm tội, lỗi vô ý được chia thành vô ý vì quá tự tin và vô ý do cẩu thả.
Lỗi vô ý vì quá tự tin là trường hợp vô ý, trong đó chủ thể sở dĩ quyết định thực hiện hành vi vì đã loại trừ khả năng hành vi đó sẽ gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội. Đây là trường hợp người phạm tội tuy thấy trước hậu quả thiệt hại nhưng sau khi cân nhắc đã loại trừ khả năng hậu quả này xảy ra. Việc loại trừ khả năng này là do chủ thể đã không cân nhắc cẩn thận trong khi các điều kiện cho phép chủ thể có thể cân nhắc cẩn thận để không dẫn đến việc loại trừ khả năng gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội của hành vi một cách thiếu cơ sở đầy đủ.
Lỗi vô ý do cẩu thả là trường hợp lỗi vô ý, trong đó, chủ thể đã không thấy trước hậu quả nguy hiểm cho xã hội mà hành vi của họ đã gây ra và việc không thấy trước đó hoàn toàn do chủ quan của chủ thể đã không có sự thận trọng cần thiết. Trong trường hợp vô ý vì cẩu thả, điều kiện đủ cho phép chủ thể có thể thấy trước và tránh được hậu quả nguy hiểm cho xã hội đã gây ra. Người phạm tội đã không thấy trước hậu quả nguy hiểm cho xã hội là do chủ quan của họ. Ví dự: do vội vàng đã phát thuốc nhầm cho bệnh nhân dẫn đến tử vong.
3. So sánh lỗi vô ý vì quá tự tin và vô ý vì cẩu thả
Căn cứ vào đặc điểm cấu trúc tâm lí của những trường hợp có lỗi vô ý, Luật hình sự Việt Nam xác định: “Vô ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây: Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được; Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó.
So sánh lỗi vô ý vì quá tự tin và vô ý vì cẩu thả.
4. So sánh lỗi vô ý do cẩu thả và lỗi cố ý trực tiếp, cố ý gián tiếp
| Tiêu chí | Cố ý trực tiếp | Cố ý gián tiếp | Vô ý do cẩu thả |
| Căn cứ pháp lý | Khoản 1 Điều 10 BLHS 2015 | Khoản 2 Điều 10 BLHS 2015 | Khoản 2 Điều 11 BLHS 2015 |
| Khái niệm | Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra; | Người khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xẩy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra
|
Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó. |
| Về mặt lý trí | Nhận thức rõ tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà mình thực hiện, thấy trước hành vi đó có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội | Nhận thức rõ tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà mình thực hiện, thấy trước hành vi đó có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội | Phải thấy trước hậu quả nhưng lại không thấy trước được hậu quả đó |
| Về mặt ý chí | Sự lựa chọn hành vi phạm tội là sự lựa chọn duy nhất, chủ thể lựa chọn hành vi phạm tội vì chủ thể mong muốn hành vi đó | Người phạm tội không mong muốn hậu quả xảy ra, tức hậu quả xảy ra không phù hợp với mục đích phạm tội. Tuy nhiên để thực hiện mục đích này, người phạm tội để mặc hậu quả nguy hiểm cho xã hội mà hành vi của mình có thể gây ra | Người phạm tội khi thực hiện hành vi đáng ra phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả nguy hiểm cho xã hội sẽ xảy ra |
| Nguyên nhân gây ra hậu quả | Có sự cố ý | Có sự cố ý | Do sự cẩu thả |
| Trách nhiệm hình sự | Cao nhất | Cao hơn | Thấp hơn |
| Ví dụ | C và D xảy ra mâu thuẩn, C dùng dao đâm D với ý muốn giết D. Rõ ràng C ý thức được việc mình làm là nguy hiểm và mong muốn hậu quả chết người người xảy ra. | B giăng lưới điện để chống trộm đột nhập nhưng không có cảnh báo an toàn dẫn đến chết người. Dù B không mong muốn hậu quả chết người xảy ra nhưng có ý thức bỏ mặc hậu quả xảy ra nên đây là lỗi cố ý gián tiếp | A là kế toán doanh nghiệp, khi nhập dữ liệu, A đã sơ ý bỏ sót một số 0 trong số tiền cần chuyển cho đối tác, hành vi này của A đã khiến công ty thiệt hại, trong trường hợp này, A là kế toán và phải biết được chỉ một hành vi sơ xuất cũng sẽ gây ra những hậu quả không mong muốn. |
5. Lỗi cố ý gián tiếp hay lỗi vô ý vì quá tự tin dưới góc độ tâm lý tội phạm
Trân trọng./.
ĐOÀN LUẬT SƯ HÀ NỘI
CÔNG TY LUẬT DRAGON
Giám đốc - Thạc sĩ Luật sư: Nguyễn Minh Long Công ty luật chuyên:Hình sự - Thu hồi nợ - Doanh nghiệp – Đất Đai – Trọng tài thương mại – Hôn nhân và Gia đình.
Văn phòng luật sư quận Cầu Giấy: Phòng 6 tầng 14 tòa nhà VIMECO đường Phạm Hùng, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội.
Văn phòng luật sư quận Long Biên: Số 24 ngõ 29 Phố Trạm, Phường Long Biên, Quận Long Biên, Hà Nội
Điện thoại: 1900 599 979 / 098.301.9109
Email: dragonlawfirm@gmail.com
Hệ thống Website:
www.vanphongluatsu.com.vn
www.congtyluatdragon.com
www.luatsubaochua.vn
www.dragonlaw.vn
#luatsubaochua #luatsutranhtung #luatsuhinhsu #luatsudatdai
