Người được đặc xá có đương nhiên được xóa án tích hay không?

Không, người được đặc xá không đương nhiên được xóa án tích ngay lập tức.

Mối quan hệ giữa đặc xá và xóa án tích

• Đặc xá là sự kiện Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt. Đặc xá là việc miễn chấp hành phần hình phạt còn lại của bản án hình sự, thể hiện chính sách khoan hồng của Nhà nước.
• Xóa án tích là việc pháp luật công nhận người đã bị kết án hình sự, sau khi đã chấp hành xong bản án và trải qua một thời gian nhất định không phạm tội mới, sẽ được coi là chưa từng bị kết án.

Có thể thấy, đặc xá và xóa án tích là hai khái niệm khác nhau và có ý nghĩa pháp lý khác nhau. Người được đặc xá được miễn chấp hành hình phạt, nhưng vẫn được coi là có án tích cho đến khi họ đáp ứng đủ các điều kiện để được xóa án tích theo quy định của pháp luật.

Điều kiện để người được đặc xá đương nhiên được xóa án tích

Người được đặc xá chỉ đương nhiên được xóa án tích khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại Điều 70 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), cụ thể là:

1. Không thuộc các tội xâm phạm an ninh quốc gia (Chương XIII BLHS) và các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh (Chương XXVI BLHS).

2. Đã chấp hành xong hình phạt chính: Đối với người được đặc xá, việc họ được miễn chấp hành phần hình phạt còn lại được coi như đã chấp hành xong hình phạt chính.

3. Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung (nếu có) và các quyết định khác của bản án (ví dụ: bồi thường thiệt hại, nộp án phí, truy thu tài sản…). Đây là điều kiện rất quan trọng.

4. Từ khi chấp hành xong hình phạt chính (tức là từ ngày được đặc xá), người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn luật định. Thời hạn này phụ thuộc vào mức hình phạt tù ban đầu mà Tòa án đã tuyên:

   • 01 năm đối với trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo.
   • 02 năm đối với trường hợp bị phạt tù đến 05 năm.
   • 03 năm đối với trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm.
   • 05 năm đối với trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được ân giảm.

   Lưu ý: Nếu người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung (như quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề) mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn xóa án tích trên, thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Kết luận

Người được đặc xá được Nhà nước trao cơ hội tái hòa nhập sớm hơn. Tuy nhiên, họ vẫn phải tuân thủ các quy định về xóa án tích giống như những người chấp hành án phạt tù thông thường. Chỉ khi đã hoàn thành tất cả các nghĩa vụ pháp lý từ bản án (bao gồm cả các khoản bồi thường dân sự nếu có) và sống không phạm tội mới trong thời gian quy định, người đó mới chính thức được xóa án tích và được coi như chưa từng bị kết án.

Bạn có thắc mắc thêm về trường hợp cụ thể nào không?